Zenith
Zenith
Zenith is een historisch Brits motor- en autofabrikant in Finsbury Park
in Londen van 1904 tot 1950
De bedrijfsnaam was Bitton Harley, later Zenith Motor Engineering Co.,
London, later Zenith Motors Ltd., Weybridge, Surrey, Zenith Motors, London
en Writers Ltd., London
De Automobielproductie duurde slechts van 1905-1906
De eerste Zenith-motorfiets was de 'BiCar' uit 1903, gebaseerd op Tooley's
Bi-Car-ontwerp, dat door Zenith werd gekocht voor zijn eigen productie en
al Zenith Bi-Car heette. De BiCar was een uniek ontwerp met hub-
centerbesturing en een laaghangend chassis met de motor (van Fafnir in
Duitsland ) centraal gefixeerd.
Fred ('Freddie') W. Barnes werd ingehuurd als hoofdingenieur in 1905 en
patenteerde de 'Gradua'-riemaandrijving met variabele overbrenging dat
jaar. Het Gradua-systeem veranderde tegelijkertijd de diameter van de
riemaandrijf katrol van de krukas om de aandrijfverhouding te veranderen,
terwijl het achterwiel naar voren of achteren werd bewogen om de
riemspanning te handhaven. De actie van de Gradua werd bestuurd door een
draaiende hendel boven op de brandstoftank en was een van de eerste
pogingen om meerdere aandrijfverhoudingen voor een motorfiets te bieden,
in een tijd waarin heel eenvoudige, rechtstreekse overbrenging met
riemaandrijving de industrienorm was. Variabele aandrijfratio's bleken een
aanzienlijk voordeel te zijn in de competitie, leidende rijders van andere
merken om te klagen dat de Gradua een oneerlijk voordeel gaf; uiteindelijk
Zeniths met Gradua-versnellingen werden verbannen uit vele wedstrijden.
Zenith profiteerde van dit verbod door het woord "Barred" toe te voegen
aan hun reclame en logo. Het Gradua-systeem werd in 1924 vervangen door de
standaardversnellingsbak en kettingoverbrenging.
Met reclameslogans hadden ze toch wat bij Zenith. Wat te denken van het
vrouwonvriendelijke: “Built of finest quality throughout. We employ no
female labor”.
Overigens waren de Zeniths wel toegelaten in heuvelklimwedstrijden, waarin
ze dan ook vrijwel onverslaanbaar waren.
In 1914 verhuisde de fabriek naar een groter pand, dicht bij het
Brooklands- racecircuit, bij de oude East Moseley Mill nabij Weybridge ,
Surrey . Toen WW1 snel dichterbij kwam, richtte de fabriek zijn aandacht
op commerciële zijspan-outfits, ogenschijnlijk om de paarden te vervangen
die door het leger werden opgeëist. Na WW1 namen race- en
uithoudingsproeven een groot deel van de belangstelling van Freddie Barnes
in beslag. Zenith-motorfietsen maakten gebruik van motoren van
verschillende leveranciers, waaronder Precision , Villiers , Bradshaw ,
Martlett, British Anzani , Fafnir en JAP .
Vanaf ongeveer 1920 bouwde Zenith een conventionele drieversnellingsbak in
hun zeer sportieve motorfietsen. Gedurende deze tijd waren er ook records
met ingebouwde JAP- motoren .
De latere 498 cc-modellen met olie gekoelde Bradshaw-boxermotor, die als
Zenith-Bradshaw verkocht werden, waren wereldberoemd, evenals de 996
cc-modellen met JAP-kopklep V-twin.
Vanaf de jaren dertig werden bijna uitsluitend Villiers tweetaktmotoren
gebruikt.
In 1931 verklaarde Zenith failliet vanwege de depressie , hoewel 'Writers
of Kennington', een Zenith-dealer, de naam kocht en de productie
herstartte in de fabriek van Hampton Court in Surrey . De Tweede
Wereldoorlog onderbrak de productie opnieuw, en Zenith stopte uiteindelijk
met de productie in 1950. De laatste Zenith-modellen van 1947-1950
gebruikten JAP 750cc sidevalve v-twins en waren in feite dezelfde modellen
als geproduceerd vóór WW2.
(bron wikipedia)
